Wartość celna a cena końcowa – stanowisko TSUE: decyduje wartość transakcyjna
11 września 2025
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-782/23 (Tauritus) rozstrzygnął, że wartość celna importowanych towarów powinna być ustalana w pierwszej kolejności według metody wartości transakcyjnej, nawet jeśli w momencie zgłoszenia celnego znana jest jedynie cena tymczasowa. Kluczowe jest, aby mechanizm ustalenia ceny końcowej został jasno określony w umowie i opierał się na obiektywnych kryteriach, takich jak notowania rynkowe czy kursy walut.
Orzeczenie to ma istotne znaczenie praktyczne – potwierdza prymat wartości transakcyjnej nad metodami zastępczymi oraz wskazuje, że importerzy powinni, co do zasady, korzystać z procedury uproszczonej i zgłoszeń uzupełniających. W efekcie przedsiębiorcy zyskali większą przewidywalność w rozliczeniach celnych i VAT, ale równocześnie pojawiła się konieczność starannego dokumentowania i aktualizowania zgłoszeń, aby ograniczyć ryzyko doszacowania i ewentualnych odsetek.
Stan faktyczny
Sprawa dotyczyła litewskiej spółki Tauritus, która importowała paliwa na podstawie umów przewidujących zastosowanie cen tymczasowych. Ceny te były następnie korygowane w oparciu o obiektywne czynniki, takie jak średnie notowania rynkowe i kursy walut w danym okresie. Cena końcowa mogła być zarówno wyższa, jak i niższa od początkowo przyjętej.
W zgłoszeniach celnych spółka deklarowała wartość odpowiadającą cenom tymczasowym, stosując ostatniej szansy (tzw. fall back). Po otrzymaniu faktur końcowych Tauritus zwykle występował o korektę wartości celnej. Jednak w części przypadków korekty nie dokonano, mimo że faktury wskazywały wyższe ceny ostateczne.
Litewska administracja celna, przeprowadzając kontrolę po zwolnieniu towarów, uznała, że właściwą metodą jest metoda wartości transakcyjnej i przyjęła za podstawę wartość z faktur ostatecznych. W konsekwencji domagała się dopłaty VAT importowego wraz z odsetkami liczonymi od dnia pierwotnego zgłoszenia celnego.
Sprawa trafiła na drogę sądową, a w toku postępowania krajowego pojawiły się wątpliwości co do prawidłowej interpretacji przepisów unijnego kodeksu celnego. Najwyższy sąd administracyjny Litwy skierował więc pytania prejudycjalne do TSUE.
Pytania prejudycjalne
Najwyższy Sąd Administracyjny Litwy, rozpatrując sprawę, zwrócił się do Trybunału z dwoma pytaniami dotyczącymi interpretacji unijnego kodeksu celnego:
- Czy metoda wartości transakcyjnej (art. 70 UKC) może zostać zastosowana w sytuacji, gdy w chwili przyjęcia zgłoszenia celnego znana jest wyłącznie cena tymczasowa, a cena końcowa zostaje ustalona dopiero później – na podstawie obiektywnych i niezależnych czynników określonych w umowie?
- Czy importer ma obowiązek złożenia wniosku o sprostowanie zgłoszenia celnego (art. 173 ust. 3 UKC), jeśli ostateczna cena towarów została ustalona dopiero po ich dopuszczeniu do obrotu?
Celem pytań było rozstrzygnięcie, jaką metodą powinna być ustalana wartość celna w przypadku cen tymczasowych oraz jakie obowiązki proceduralne ciążą na importerze, gdy cena końcowa zostaje określona już po złożeniu zgłoszenia.
Zasady wynikające z kodeksu celnego – przytoczenie przepisów
Artykuł 70
Metoda ustalania wartości celnej na podstawie wartości transakcyjnej
- Zasadniczą podstawą wartości celnej towarów jest wartość transakcyjna, tj. cena faktycznie zapłacona lub należna za towary, gdy zostały one sprzedane w celu wywozu na obszar celny Unii, w razie potrzeby skorygowana.
- Cena faktycznie zapłacona lub należna to całkowita płatność, która została lub ma zostać dokonana przez kupującego sprzedającemu lub przez kupującego stronie trzeciej na korzyść sprzedającego za przywożone towary i obejmująca wszystkie płatności, które zostały lub mają zostać dokonane jako warunek sprzedaży przywożonych towarów.
- Wartość transakcyjna stosowana jest, pod warunkiem spełnienia wszystkich następujących warunków:
- dysponowanie towarami lub użytkowanie towarów przez kupującego nie podlega ograniczeniom innym niż:
- ograniczenia nakładane lub wymagane przez prawo lub przez organy publiczne w Unii;
- ograniczenia dotyczące obszaru geograficznego, na którym towary mogą zostać odsprzedane;
- ograniczenia, które nie mają istotnego wpływu na wartość celną towarów;
- sprzedaż lub cena nie są uzależnione od warunków lub świadczeń, których wartość — w odniesieniu do towarów, których wartość celna jest ustalana — jest niemożliwa do ustalenia;
- żadna część dochodu z ewentualnej późniejszej odsprzedaży towarów, dysponowania nimi lub ich użytkowania przez kupującego nie przypada bezpośrednio lub pośrednio sprzedającemu, chyba że można dokonać odpowiedniej korekty;
- kupujący i sprzedający nie są ze sobą powiązani lub powiązanie nie miało wpływu na cenę.
Artykuł 74
Zastępcze metody ustalania wartości celnej
- Jeżeli wartość celna towarów nie może zostać ustalona na podstawie art. 70, ustala się ją, stosując kolejno procedury z ust. 2 lit. a)–d) aż do pierwszej litery, na podstawie której możliwe będzie ustalenie wartości celnej towarów.
- Zgodnie z ust. 1 wartością celną jest:
- wartość transakcyjna identycznych towarów sprzedawanych w celu wywozu na obszar celny Unii i wywożonych w tym samym lub w zbliżonym czasie, co towary, dla których ustalana jest wartość celna;
- wartość transakcyjna podobnych towarów sprzedawanych w celu wywozu na obszar celny Unii i wywożonych w tym samym lub w zbliżonym czasie, co towary, dla których ustalana jest wartość celna;
- wartość oparta na cenie jednostkowej, po jakiej towary przywożone lub towary identyczne lub podobne sprzedawane są na obszarze celnym Unii w największych zbiorczych ilościach osobom niepowiązanym ze sprzedającymi;
- wartość kalkulowana, która jest sumą:
- kosztów lub wartości materiałów i wytworzenia lub innych procesów zastosowanych przy produkcji przywożonych towarów;
- kwoty zysku i kosztów ogólnych równych kwocie zwyczajowo wliczanej w cenę sprzedaży towarów tego samego gatunku lub rodzaju, wytworzonych przez producentów z kraju wywozu na eksport do Unii;
- kosztu lub wartości elementów, o których mowa w art. 71 ust. 1 lit. e).
- Jeżeli wartość celna nie może zostać ustalona na podstawie ust. 1, ustala się ją na podstawie danych dostępnych na obszarze celnym Unii z zastosowaniem odpowiednich środków zgodnych ze wszystkimi następującymi zasadami i przepisami ogólnymi:
- porozumienia w sprawie stosowania art. VII Układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu;
- art. VII Układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu;
- niniejszego rozdziału.
Artykuł 166
Zgłoszenie uproszczone
- Organy celne mogą wyrazić zgodę, aby osoba zgłosiła towary do procedury celnej w formie zgłoszenia uproszczonego, w którym można pominąć pewne dane, o których mowa w art. 162 lub dokumenty załączane do zgłoszenia, o których mowa w art. 163.
- Regularne stosowanie zgłoszenia uproszczonego wymaga uzyskania pozwolenia organu celnego.
Artykuł 167
Zgłoszenie uzupełniające
- W przypadku zgłoszenia uproszczonego lub wpisu do rejestru zgłaszającego, zgłaszający składa we właściwym urzędzie celnym i w określonym terminie zgłoszenie uzupełniające zawierające dane niezbędne dla danej procedury celnej.
- Obowiązek złożenia zgłoszenia uzupełniającego uchyla się w następujących przypadkach:
- gdy towary są objęte procedurą składowania celnego;
- w innych szczególnych przypadkach.
- Organy celne mogą uchylić wymóg złożenia zgłoszenia uzupełniającego, gdy spełnione są następujące warunki:
- zgłoszenie uproszczone dotyczy towarów, których wartość i ilość nie przekraczają progu statystycznego;
- zgłoszenie uproszczone zawiera już wszystkie informacje niezbędne do danej procedury celnej;
- zgłoszenie uproszczone nie jest dokonywane w formie wpisu do rejestru zgłaszającego.
- Zgłoszenie uproszczone lub wpis do rejestru zgłaszającego oraz zgłoszenie uzupełniające uznaje się za jednolity, niepodzielny instrument, który staje się skuteczny z dniem przyjęcia zgłoszenia uproszczonego lub wpisu towarów do rejestru zgłaszającego.
- Za miejsce złożenia zgłoszenia uzupełniającego uznaje się miejsce, w którym złożono zgłoszenie celne.
Kluczowe tezy wyroku TSUE
Trybunał Sprawiedliwości przypomniał, że podstawową metodą ustalania wartości celnej jest metoda wartości transakcyjnej z art. 70 UKC, a inne sposoby przewidziane w kodeksie mają charakter wyłącznie pomocniczy. Brak ostatecznej ceny w dniu przyjęcia zgłoszenia nie wystarcza, aby wykluczyć zastosowanie tej metody – o ile cena końcowa może zostać określona na podstawie obiektywnych kryteriów, niezależnych od stron transakcji.
Kluczowe elementy wyroku:
- Obiektywne kryteria jako podstawa – jeśli mechanizm ustalania ceny końcowej opiera się na z góry określonych, niezależnych od stron wskaźnikach (np. notowaniach paliw, kursy walut), to wartość celna powinna być ustalana w oparciu o cenę należną, nawet jeśli w momencie zgłoszenia celnego nie została jeszcze zapłacona.
- Importer nie ma swobody wyboru metody – art. 70–74 UKC ustanawiają wyraźną hierarchię metod ustalania wartości celnej. Metody zastępcze mogą być stosowane wyłącznie wtedy, gdy nie jest możliwe ustalenie wartości celnej na podstawie metody transakcyjnej.
- Procedura uproszczona jako właściwe narzędzie – w przypadku cen tymczasowych importer powinien skorzystać ze zgłoszenia uproszczonego, a następnie złożyć zgłoszenie uzupełniające po otrzymaniu faktury końcowej, aby zapewnić zgodność z wymogiem prawidłowości i kompletności zgłoszeń.
Finalnie TSUE stwierdził, że:
„gdy w chwili przywozu towarów na obszar celny UE znana jest ich cena tymczasowa, która znajduje się na fakturze pro forma, przy czym umowa sprzedaży przewiduje, że ich cena końcowa zostanie ustalona w późniejszym terminie na fakturze ostatecznej, na podstawie określonych wcześniej obiektywnych czynników, których wartość jest niezależna od woli stron i nie jest im znana w chwili przyjęcia zgłoszenia celnego, takich jak średni kurs wymiany niektórych walut lub kurs niektórych produktów w danym okresie, wartość celna tych towarów powinna zostać ustalona z zastosowaniem metody wartości transakcyjnej przewidzianej w tym artykule, przy zastosowaniu co do zasady procedury uproszczonego zgłoszenia celnego przewidzianej w art. 166 i 167 tego rozporządzenia.”
Wyrok TSUE w sprawie C-782/23 (Tauritus) potwierdza, że metoda wartości transakcyjnej pozostaje podstawową zasadą ustalania wartości celnej, nawet w przypadku cen tymczasowych. Trybunał wskazał, że decydujące znaczenie ma istnienie umownego mechanizmu pozwalającego na obiektywne określenie ceny końcowej, niezależnego od woli stron.
Jednocześnie podkreślono, że w takich sytuacjach importerzy powinni korzystać z procedury uproszczonego zgłoszenia, a następnie uzupełniać deklaracje po otrzymaniu faktury ostatecznej. Brak takiej korekty może prowadzić do doszacowania wartości celnej i – zgodnie z prawem krajowym – naliczenia odsetek.
Orzeczenie ma praktyczne znaczenie dla przedsiębiorców działających w sektorach, w których ceny ustalane są w oparciu o zmienne wskaźniki rynkowe, i wyznacza standard postępowania, do którego będą odwoływać się również organy celne w państwach członkowskich UE.
Podstawa prawna:
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiające unijny kodeks celny (wersja przekształcona)
- Wyrok Trybunału z dnia 15 maja 2025 r. w sprawie C-782/23 [Tauritus]
Jeśli mają Państwo dodatkowe pytania prosimy skontaktować się z osobą odpowiedzialną za kontakt biznesowy z Państwem lub wysłać zapytanie poprzez formularz na stronie getsix®.
***
Niniejsza publikacja ma charakter niewiążącej informacji i służy ogólnym celom informacyjnym. Przedstawione
informacje nie stanowią doradztwa prawnego, podatkowego ani w zakresie zarządzania, jak również nie
zastępują indywidualnego doradztwa. Przy opracowaniu niniejszej publikacji dołożono należytej staranności,
jednak bez przejęcia odpowiedzialności za prawidłowość, aktualność i kompletność prezentowanych informacji.
Treści w niej zawarte nie stanowią samodzielnej podstawy do działania i nie mogą zastąpić konkretnego
doradztwa w indywidualnej sprawie. Odpowiedzialność autorów lub getsix® jest wyłączona. W razie potrzeby
uzyskania wiążącej opinii prosimy o bezpośredni kontakt z nami. Treść niniejszej publikacji stanowi własność
intelektualną getsix® lub firm partnerskich i podlega ochronie z tytułu praw autorskich. Osoby korzystające
z tych informacji mogą pobierać, drukować i kopiować treść publikacji wyłącznie na własne potrzeby.
